Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII) được Thủ tướng Chính phủ ban hành đã nhấn mạnh việc khuyến khích phát triển mạnh mẽ các nguồn năng lượng tái tạo nhằm giảm sự phụ thuộc vào các nguồn năng lượng từ hóa thạch.
Tuy nhiên, hiện nay việc lắp đặt và sử dụng điện mặt trời mái nhà- một trong những nguồn năng lượng sạch - vẫn gặp nhiều khó khăn, nhất là tại các khu công nghiệp.
Vì vậy, việc sớm ban hành giải pháp tháo gỡ rào cản về thủ tục, cơ chế, chính sách cho việc phát triển sử dụng điện mặt trời mái nhà tại các khu công nghiệp (khu vực có nhu cầu sử dụng điện cao) rất cần thiết nhằm giúp các doanh nghiệp khai thác tối đa lợi ích mà nguồn năng lượng tự nhiên này mang lại.
Quy định chưa rõ ràng
Theo Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), các khu công nghiệp, khu kinh tế tại Việt Nam tiêu thụ khoảng 15% tổng sản lượng điện của cả nước, phát thải khí nhà kính rất lớn và đang có xu hướng tăng cao, ảnh hưởng đến môi trường và an ninh năng lượng quốc gia. Tuy nhiên, nếu sử dụng năng lượng xanh từ hệ thống điện mặt trời mái nhà, các doanh nghiệp sản xuất sẽ được hưởng nhiều lợi ích về kinh tế, giúp tiết giảm kinh phí sản xuất, nhất là sẽ có chứng chỉ xanh trong sản phẩm, góp phần nâng cao lợi thế cạnh tranh khi xuất khẩu.
Tuy nhiên, trên thực tế triển khai, số lượng doanh nghiệp, khu công nghiệp chuyển đổi sang sử dụng điện mặt trời mái nhà vẫn còn hạn chế vì cơ chế, chính sách chưa rõ ràng, các thủ tục, quy trình xin giấy phép đầu tư, giấy chứng nhận đầu tư, quy hoạch, xây dựng, bảo vệ môi trường, phòng cháy, chữa cháy,… còn chung chung, khiến không ít doanh nghiệp nản chí.
Gỡ vướng để phát triển “điện sạch”
Quan điểm trong Quy hoạch Điện VIII là "ưu tiên và có chính sách đột phá để thúc đẩy phát triển điện mặt trời mái nhà của người dân và mái công trình xây dựng, nhất là các khu vực có nguy cơ thiếu điện như miền Bắc và điện mặt trời tự sản, tự tiêu".
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà vừa có cuộc làm việc với lãnh đạo Bộ Công thương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), một số bộ, ngành liên quan tại Trụ sở Chính phủ để triển khai thực hiện mục tiêu trong Quy hoạch Điện VIII là phấn đấu đến năm 2030 có 50% các tòa nhà công sở và 50% nhà dân sử dụng điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu.
Theo đó, năng lượng mặt trời, năng lượng tái tạo chưa được quy định trong các văn bản luật, nghị định nên cần có các cơ chế năng động, sáng tạo trong thực hiện thí điểm. Nhiệm vụ trước mắt là cần có ngay cơ chế, chính sách khắc phục những bất cập, hạn chế trong Quyết định số 13/2020/QĐ-TTg; đề xuất các giải pháp, nhiệm vụ mang tính đột phá, thúc đẩy phát triển điện mặt trời mái nhà.
Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương khẩn trương đề xuất với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành cơ chế, chính sách khuyến khích đầu tư, huy động nguồn lực điện mặt trời mái nhà phục vụ cho hoạt động dân sinh và các cơ quan công sở, doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng cũng yêu cầu các cơ quan quản lý phải tạo điều kiện thông thoáng, có hướng dẫn kỹ thuật, an toàn, giảm thuế cho các nhà sản xuất, nhập khẩu thiết bị điện mặt trời, hỗ trợ người dân khi mua sắm…
Bộ Công Thương tiếp thu, kế thừa, điều chỉnh quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật về quy mô, phạm vi, công suất… để tránh tình trạng các cơ sở sản xuất điện mặt trời kinh doanh lợi dụng chính sách ưu đãi dành cho điện mặt trời mái nhà; làm rõ và đơn giản hóa thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền của các bộ Công Thương, Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư, Tài nguyên và Môi trường, Công an…; xây dựng khung giá phù hợp đối với lượng điện mặt trời mái nhà phát lên lưới…
Để bảo đảm hiệu quả, góp phần giảm khó khăn về cung ứng điện trong thời gian tới, ngày 6/6, Thủ tướng Phạm Minh Chính ký Công điện số 517/CĐ-TTg với nhiều nội dung chỉ đạo cấp bách nhằm huy động hiệu quả mọi nguồn lực, nỗ lực cao nhất trong chỉ đạo điều hành thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp bảo đảm cung ứng điện; chủ động xây dựng các kịch bản linh hoạt ứng phó với những khó khăn về cung ứng điện; tập trung cao độ thực hiện hiệu quả các giải pháp về tăng cường tiết kiệm điện, đặc biệt trong tháng 6/2023.
Tiếp đó ngày 8/6, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà ký Chỉ thị số 20/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường tiết kiệm điện giai đoạn 2023 - 2025 và các năm tiếp theo. Trong đó, Phó Thủ tướng yêu cầu tận dụng và huy động các nguồn lực để lắp đặt và sử dụng hệ thống điện mặt trời mái nhà, hệ thống đun nước nóng từ năng lượng mặt trời để giảm tiêu thụ điện từ hệ thống điện quốc gia.
