Sau cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 tại Hội nghị COP26, nông nghiệp Việt Nam đang đối mặt với những thử thách lớn trong hành trình chuyển đổi sang mô hình phát triển xanh, phát thải thấp. Mặc dù đầy tiềm năng, nhưng để hiện thực hóa mục tiêu này, cần sự đồng hành từ chính sách, tài chính, công nghệ và thị trường.
Vai trò then chốt của nông nghiệp trong mục tiêu phát thải thấp
Với tỷ trọng phát thải chiếm khoảng 30% tổng lượng khí nhà kính toàn quốc, ngành nông nghiệp đang là một trong những lĩnh vực trọng yếu trong chiến lược giảm phát thải quốc gia. Tuy nhiên, hiện tại sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam vẫn còn phân tán, quy mô nhỏ, ít ứng dụng công nghệ, và phần lớn chưa đạt mức phát thải thấp hay mô hình sản xuất tuần hoàn. Do đó, việc cải cách để hướng tới sản xuất bền vững là đòi hỏi cấp thiết.
Chính sách và tài chính xanh bắt đầu vào guồng
Nhằm cụ thể hóa cam kết tại COP26, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã ban hành chiến lược phát triển bền vững giai đoạn 2021–2030, ưu tiên sản xuất nông nghiệp tuần hoàn, thúc đẩy chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo.
Một tín hiệu tích cực là hệ thống tài chính đã bắt đầu nhập cuộc. Ngân hàng Nam Á đã triển khai các chương trình tín dụng xanh hướng đến nông nghiệp, thủy sản và năng lượng sạch, đặt mục tiêu nâng tỷ trọng tín dụng xanh lên mức 20–25%. Đây là bước đi quan trọng để đưa dòng vốn vào khu vực nông thôn.
Những mô hình chuyển đổi xanh bước đầu thành công
Một số địa phương và doanh nghiệp đã tiên phong thử nghiệm các mô hình nông nghiệp phát thải thấp:
-
Ngành chè Thái Nguyên đã chuyển sang canh tác hữu cơ, giảm thuốc bảo vệ thực vật và sử dụng năng lượng sạch trong chế biến, đáp ứng yêu cầu xuất khẩu sang châu Âu và Nhật Bản.
-
Ngành thủy sản đang ứng dụng thức ăn sinh học và cải tiến xử lý nước thải trong nuôi trồng, bên cạnh các hệ sinh thái kết hợp như nuôi tôm – trồng rừng ngập mặn nhằm bảo vệ môi trường.
-
Ngành rau củ quả xuất khẩu chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ khi nhiều hợp tác xã áp dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc, quản lý chuỗi cung ứng và canh tác hữu cơ, giúp nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Những rào cản lớn vẫn còn hiện hữu
Tuy vậy, tiến trình chuyển đổi vẫn gặp nhiều khó khăn. Phần lớn nông hộ và hợp tác xã nhỏ vẫn khó tiếp cận vốn xanh do yêu cầu cao từ các ngân hàng. Bên cạnh đó, Việt Nam hiện vẫn chưa có bộ tiêu chuẩn phát thải riêng cho ngành nông nghiệp hoặc cơ chế xác nhận tín chỉ carbon phù hợp.
Theo PGS.TS. Trần Văn Dũng, Chủ sở hữu Hãng luật Vũ MacKenzie Việt Nam, cần điều chỉnh điều kiện vay theo hướng linh hoạt hơn, ví dụ dựa vào phương án sản xuất hoặc hợp đồng tiêu thụ thay vì chỉ dựa vào tài sản thế chấp.
Ngoài ra, việc thành lập Quỹ hỗ trợ nông nghiệp bền vững là cần thiết, cùng với đó là tăng cường kết nối ngân hàng – fintech – tổ chức địa phương để mở rộng tín dụng vi mô cho nông dân.
Định hướng chiến lược và khung pháp lý cần sớm hoàn thiện
Các chuyên gia khuyến nghị Việt Nam nên xây dựng đầy đủ hệ thống chính sách hỗ trợ quá trình thực thi cam kết Net Zero trong lĩnh vực nông nghiệp. Điều này bao gồm:
-
Thiết lập bộ tiêu chuẩn phát thải theo từng ngành;
-
Xây dựng thị trường tín chỉ carbon nội địa;
-
Có cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã đầu tư vào công nghệ xanh và chuyển đổi số.
Kết luận
Từ tuyên bố chính trị tại COP26 đến hành động thực tế, ngành nông nghiệp Việt Nam đang bước vào một giai đoạn chuyển mình đầy thử thách. Tuy nhiên, nếu có sự phối hợp hiệu quả giữa nhà nước, khu vực tài chính, doanh nghiệp và nông dân, ngành nông nghiệp hoàn toàn có thể tái cấu trúc theo hướng hiện đại, thân thiện môi trường và bền vững – góp phần quan trọng giúp Việt Nam hiện thực hóa mục tiêu Net Zero vào năm 2050.
Liên hệ ngay để biết thêm chi tiết
Hãy liên hệ: 090.468.6673 để nhận tư vấn miễn phí và lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà phù hợp với nhu cầu và diện tích mái của doanh nghiệp và gia đình.
Mai Phương Solar – Mang đến giải pháp năng lượng sạch cho tương lai bền vững.
Facebook: https://www.facebook.com/solarmaiphuong
Website : https://mpse.com.vn/chuyen-muc/du-an-thuc-hien/
Tiktok: https://www.tiktok.com/@mpse27
