Ngày: 29/08/2025.
Việc lắp đặt hệ thống điện mặt trời trên mái nhà đang ngày càng phổ biến tại Úc và nhiều quốc gia khác. Một nghiên cứu mới đây cho thấy mô hình chia sẻ điện năng giữa các hộ gia đình có thể mang lại lợi nhuận cao hơn so với việc bán điện dư thừa trở lại cho lưới điện.
Các nhà nghiên cứu từ Đại học Nam Úc và Đại học Deakin (bang Victoria) chỉ ra rằng, các hộ dân lắp điện mặt trời có thể trở thành "prosumers" – vừa là người tiêu thụ, vừa là người sản xuất điện – và kiếm thêm thu nhập bằng cách bán điện dư trực tiếp cho hàng xóm với giá thỏa thuận. Cách làm này không chỉ giảm áp lực cho lưới điện mà còn giúp tối ưu hiệu quả kinh tế trong bối cảnh giá bán điện lại (feed-in tariff) đang ở mức rất thấp.
Hiện có khoảng 40% hộ gia đình tại Úc (tương đương 4,1 triệu hộ) đã sử dụng điện mặt trời mái nhà. Tuy nhiên, lượng điện dư lớn đang tạo ra tình trạng quá tải trên lưới điện, đồng thời làm giảm giá bán điện trở lại, khiến nhiều người nghi ngờ tính hiệu quả của hình thức này nếu chỉ bán điện lên lưới.
Hàng triệu hộ gia đình ở Úc đã lắp đặt điện mặt trời mái nhà để sử dụng. Ảnh: Endeavour Energy
Nghiên cứu sử dụng dữ liệu thực tế từ một hộ gia đình ở Geelong, Victoria – nơi có hệ thống điện mặt trời công suất 10kW – để mô phỏng hoạt động phát điện, tiêu thụ và chia sẻ trong 12 tháng. Bốn mô hình năng lượng được đưa vào phân tích gồm:
-
P2G: Bán điện dư lên lưới;
-
P2G + Pin: Lưu trữ bằng pin rồi bán lên lưới;
-
P2P: Bán trực tiếp cho hàng xóm theo giá thỏa thuận;
-
P2P + Pin: Dùng pin để lưu trữ trước khi chia sẻ phần dư cho hộ xung quanh.
Kết quả cho thấy mô hình chia sẻ ngang hàng (P2P) giúp giảm trên 30% lượng điện mà các hộ lân cận phải mua từ lưới điện. Khi kết hợp thêm hệ thống pin 10kWh, chủ nhà có thể thu về tới 4.929 AUD (tương đương khoảng 3.166 USD) trong vòng 20 năm – mức lợi nhuận cao nhất trong các mô hình được phân tích.
Tại bang Victoria, giá bán điện lại hiện dưới 5 cent/kWh, trong khi người tiêu dùng mua điện với giá khoảng 28 cent/kWh. Việc bán điện trực tiếp cho hàng xóm với giá thấp hơn giá thị trường nhưng cao hơn giá feed-in giúp cả hai bên đều có lợi.
Ngược lại, mô hình bán điện lên lưới (P2G), dù có pin hay không, đều cho thấy không hiệu quả về kinh tế, nguyên nhân chính đến từ chi phí đầu tư và bảo trì pin cao trong khi giá mua điện thấp.
Lựa chọn dung lượng pin phù hợp cũng là yếu tố quyết định đến hiệu quả đầu tư. Nếu không sử dụng pin hoặc mô hình P2P, hộ gia đình xuất khẩu gần 12.800 kWh/năm lên lưới nhưng chỉ tự tiêu thụ được 14,6%. Khi thêm pin 5kWh vào mô hình P2P, tỷ lệ tự sử dụng tăng lên 38%, tuy nhiên lượng điện chia sẻ cho hàng xóm lại giảm vì ưu tiên sạc pin.
Theo phân tích, pin dung lượng 7,5kWh trong mô hình P2P cho hiệu quả tốt nhất với thời gian hoàn vốn chỉ 12 năm. Trong khi đó, nếu chỉ dùng pin 5kWh mà không chia sẻ điện thì hộ gia đình không thu được lợi nhuận do chi phí đầu tư ban đầu cao.
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng có sự đánh đổi giữa việc sử dụng pin và chia sẻ điện trong cộng đồng. Khi ưu tiên lưu trữ để tự dùng, chủ hộ sẽ giảm sự phụ thuộc vào lưới điện nhưng lại không còn nhiều điện để hỗ trợ hàng xóm. Do đó, cần có sự cân bằng hợp lý để tối ưu lợi ích cho cả cộng đồng.
Mọi thông tin tư vấn về điện mặt trời doanh nghiệp hay gia đình xin liên hệ:
Thông qua Messenger của MPSe
Điện thoại / Zalo: 0904 686 673
Youtube: https://www.youtube.com/@MaiPhuongSolar-MPSE/shorts
Tiktok: https://www.tiktok.com/@mpse27
Mai Phương Solar Energy – Giải pháp năng lượng sạch cho tương lai bền vững.
