Ngày: 18/09/2025.
Điện Mặt Trời mái nhà ngày càng phổ biến tại Việt Nam, mang lại nhiều lợi ích về kinh tế và môi trường. Tuy nhiên, việc phát triển ồ ạt nhưng thiếu đăng ký đã đặt ra không ít thách thức cho công tác quản lý. Chính vì vậy, quy định bắt buộc thông báo, đăng ký được coi là bước đi cần thiết để đảm bảo an toàn cho hệ thống điện quốc gia.
Điện mặt trời mái nhà ( Ảnh : Mai Phương Solar )
Bùng nổ lắp đặt nhưng thiếu kiểm soát
Nhờ chính sách khuyến khích của Nhà nước, những năm gần đây, điện Mặt Trời mái nhà phát triển nhanh chóng. Hàng trăm nghìn công trình đã được đưa vào sử dụng, cung cấp hàng nghìn MWp, góp phần giảm tải cho lưới điện quốc gia trong những thời điểm nắng nóng cao điểm.
Nguồn năng lượng tái tạo này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí điện, giảm gánh nặng hóa đơn cho hộ gia đình, doanh nghiệp mà còn hỗ trợ bảo vệ môi trường, thực hiện cam kết giảm phát thải carbon đến năm 2050. Bên cạnh đó, điện Mặt Trời mái nhà cũng thúc đẩy thị trường dịch vụ năng lượng mới tại Việt Nam.
Tuy nhiên, sự phát triển quá nhanh cũng kéo theo nhiều rủi ro. Nếu thiếu biện pháp quản lý, có thể xảy ra tình trạng quá tải lưới điện phân phối, nguy cơ cháy nổ hoặc suy giảm chất lượng điện năng. Đây là lý do Chính phủ ban hành Nghị định 58/2025/NĐ-CP, quy định mọi hệ thống điện Mặt Trời mái nhà – dù có nối lưới hay không – đều phải thông báo hoặc đăng ký với cơ quan quản lý.
Đăng ký để đảm bảo vận hành hệ thống
Ông Nguyễn Quốc Dũng – Trưởng ban Kinh doanh EVN – cho biết: sau năm 2020, có khoảng 1.300 MWp điện Mặt Trời mái nhà được lắp đặt nhưng số lượng báo cáo tới EVN lại rất thấp. Điều này gây khó khăn trong công tác dự báo phụ tải, ảnh hưởng đến kế hoạch điều độ và phân bổ nguồn.
Theo ông Nguyễn Bá Hoài – Phó phòng Năng lượng tái tạo, Công ty Vận hành Hệ thống điện và Thị trường điện Quốc gia (NSMO) – nếu thiếu dữ liệu về quy mô và công suất lắp đặt, các mô hình dự báo sẽ không chính xác, dễ dẫn đến mất cân đối cung – cầu điện năng. Thông tin chính xác giúp đơn vị điều độ lập kế hoạch huy động nguồn phù hợp theo từng khung giờ và tình hình thời tiết.
Ở góc độ nghiên cứu, ông Lê Việt Cường – Phó Viện trưởng Viện Năng lượng – nhận định: dữ liệu thiếu và không cập nhật ảnh hưởng trực tiếp đến quy hoạch điện lực, dễ dẫn tới quá tải cục bộ hoặc lãng phí trong đầu tư hạ tầng lưới. Việc nắm bắt chính xác số liệu còn giúp hoạch định chính sách điều tiết hiệu quả hơn.
Các đại biểu, chuyên gia tham gia tọa đàm “Vì sao bắt buộc đăng ký điện Mặt trời mái nhà?”
Thủ tục đăng ký thuận tiện
Đại diện Cục Điện lực (Bộ Công Thương), ông Trần Hoài Trang cho biết: Nghị định 58/2025/NĐ-CP quy định rõ tất cả chủ sở hữu hệ thống điện Mặt Trời mái nhà tự sản, tự tiêu, bất kể có đấu nối lưới hay không, đều có nghĩa vụ thông báo với cơ quan chức năng địa phương.
Biểu mẫu thông báo được đơn giản hóa, chỉ cần thông tin cơ bản như tên, địa chỉ, quy mô công suất. Người dân chỉ cần gửi thông tin, không cần chờ phê duyệt. Với các địa phương vùng sâu vùng xa, chính quyền cấp xã và Sở Công Thương sẽ trực tiếp hướng dẫn người dân.
EVN cũng đã triển khai nhiều kênh để tiếp nhận đăng ký: qua cổng thông tin điện tử, ứng dụng trực tuyến hoặc giao dịch trực tiếp. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Quốc Dũng, cần tăng cường truyền thông để người dân hiểu rằng đăng ký không phải thủ tục hành chính rườm rà mà là trách nhiệm để bảo đảm an toàn chung.
Tránh xử phạt, khuyến khích tự giác
Theo ông Hoàng Đức Tiến – Phó Giám đốc Sở Công Thương Tuyên Quang – việc đăng ký không nhằm mục đích xử phạt, mà chỉ để cơ quan quản lý nắm thông tin về công suất, từ đó điều tiết hợp lý lượng điện tiêu thụ.
Chuyên gia năng lượng Hà Đăng Sơn cũng nhấn mạnh: khi người dân nhận thấy thủ tục chỉ mất ít phút nhưng mang lại lợi ích lớn cho quản lý hệ thống, chắc chắn họ sẽ hợp tác. Do vậy, cần khuyến khích, tạo điều kiện để người dân tự nguyện tuân thủ thay vì áp dụng chế tài ngay từ đầu.
Ông Sơn cho rằng, Nghị định 58/2025/NĐ-CP đã lược bỏ nhiều thủ tục rườm rà, song trách nhiệm cung cấp thông tin vẫn là yếu tố bắt buộc. Đây là điều kiện cần để vận hành hệ thống điện an toàn và bền vững.
Kết luận
Đăng ký điện Mặt Trời mái nhà không chỉ để đáp ứng yêu cầu pháp lý, mà còn là cơ sở quan trọng giúp cơ quan quản lý điều độ, dự báo, và quy hoạch hiệu quả. Thủ tục đã được đơn giản hóa tối đa, kết hợp với các biện pháp tuyên truyền, sẽ tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp.
Việc tuân thủ quy định này là bước đi cần thiết để hài hòa lợi ích cá nhân với trách nhiệm cộng đồng, đồng thời góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia trong bối cảnh chuyển dịch sang năng lượng sạch.
Mọi thông tin tư vấn về điện mặt trời doanh nghiệp hay gia đình xin liên hệ:
Thông qua Messenger của MPSe
Điện thoại / Zalo: 0904 686 673
Youtube: https://www.youtube.com/@MaiPhuongSolar-MPSE/shorts
Tiktok: https://www.tiktok.com/@mpse27
Mai Phương Solar Energy – Giải pháp năng lượng sạch cho tương lai bền vững
