Các yếu tố ảnh hưởng hiệu suất của tấm pin mặt trời

Ngày: 28/09/2025.

1. Giới thiệu

Tấm pin mặt trời (PV module) có công suất danh định đo ở điều kiện chuẩn (STC: 1000 W/m², 25 °C, AM1.5). Tuy nhiên, trong thực tế vận hành, hiệu suất phát điện bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố môi trường và vận hành. Các yếu tố này làm cho công suất thực tế thường thấp hơn từ 10–30% so với giá trị danh định.

2. Ảnh hưởng của bức xạ mặt trời

• Nguyên lý vật lý:

  • Dòng điện sinh ra trong cell tỷ lệ gần tuyến tính với cường độ bức xạ.

  • Phương trình đơn giản:

    Isc(thực tế) ≈ Isc(STC) × (G / 1000)


    với G là bức xạ (W/m²).

• Ví dụ tính toán:

  • Tấm pin 550 Wp, Isc(STC) = 13,6 A.

  • Khi bức xạ 800 W/m²:
    Isc = 13,6 × (800/1000) = 10,9 A.

  • Công suất cực đại Pmax ~ 440 W (giảm ~20%).

• Thực tế ở Việt Nam:

  • Bức xạ trung bình 4,2–5,2 kWh/m²/ngày.

  • Vào buổi sáng, chiều, công suất giảm mạnh do G < 600 W/m².

3. Ảnh hưởng của nhiệt độ

• Nguyên lý vật lý:

  • Khi nhiệt độ tăng: điện áp hở mạch (Voc) và điện áp điểm cực đại (Vmp) giảm.

  • Công suất cực đại giảm theo hệ số nhiệt độ.

  • Công thức gần đúng:

    P(T) = P(STC) × [1 + γ × (Tcell – 25)]

    với γ ≈ –0,35 %/°C.

• Ví dụ tính toán:

  • Pin 550 Wp, γ = –0,35 %/°C.

  • Tcell = 60 °C: ΔT = 35 °C → tổn thất = 35 × 0,35% = 12,25%.

  • Công suất thực tế ≈ 550 × (1 – 0,1225) = 482 W.

• Thực tế ở Việt Nam:

  • Nhiệt độ mặt pin có thể lên 55–65 °C → mất 10–15% công suất so với STC.

  • Công nghệ HJT, TOPCon có γ thấp hơn (~–0,25 %/°C) → lợi thế ở vùng nhiệt đới.

4. Ảnh hưởng của bóng che (Shading)

• Nguyên lý:

  • Cell trong module nối tiếp → dòng toàn chuỗi bằng cell thấp nhất.

  • Khi 1 cell bị che, dòng giảm → công suất cả module giảm mạnh.

  • Hiện tượng “hot-spot” có thể xảy ra, làm hỏng cell.

• Biện pháp công nghệ:

  • Dùng diode bypass trong module (thường 3 diode cho 3 chuỗi cell).

  • Lắp đặt tránh che bóng (cây, ăng-ten, tòa nhà).

• Ví dụ:

  • Một cell trong chuỗi 60 cell bị che 1/3 diện tích.

  • Dòng chuỗi giảm 30–50%.

  • Công suất module giảm từ 550 W còn ~300 W.

5. Ảnh hưởng của bụi bẩn (Soiling)

• Nguyên lý:

  • Bụi bám trên kính giảm lượng ánh sáng tới cell.

  • Lớp bụi không đều → tạo ra shading vi mô, gây mất cân bằng cell.

• Thực tế:

  • Vùng ít bụi: tổn thất 2–5%/tháng.

  • Vùng nhiều bụi (gần đường, công trường): tổn thất 10–20%.

  • Một nghiên cứu tại TP.HCM: sau 2 tháng không vệ sinh, hiệu suất giảm 8%.

• Giải pháp:

  • Vệ sinh định kỳ (2–4 lần/năm).

  • Kính phủ nano chống bám bụi.

  • Hệ thống rửa tự động ở solar farm lớn.

6. Tổng hợp ảnh hưởng

7. Kết luận

• Hiệu suất pin mặt trời chịu ảnh hưởng đồng thời từ bức xạ, nhiệt độ, bóng che và bụi bẩn.

• Ở Việt Nam:

  • Lợi thế bức xạ cao nhưng tổn thất nhiệt và bụi bẩn là đáng kể.

  • Các dự án cần quan tâm tới lựa chọn công nghệ có hệ số nhiệt thấp (HJT, TOPCon), thiết kế tránh bóng che, và kế hoạch O&M.

• Quản lý tốt các yếu tố này có thể tăng sản lượng thực tế 10–20% so với hệ thống không được tối ưu.

 Mọi thông tin tư vấn về điện mặt trời doanh nghiệp hay gia đình xin liên hệ:

 Thông qua Messenger của MPSe

 Điện thoại / Zalo: 0904 686 673

Youtube: https://www.youtube.com/@MaiPhuongSolar-MPSE/shorts

Tiktok: https://www.tiktok.com/@mpse27

Mai Phương Solar Energy – Giải pháp năng lượng sạch cho tương lai bền vững